Patent aanvragen

We leggen je alles uit over patent aanvragen. Daarom lees je hoe wij een patent voor je aanvragen, wat de definitie van een octrooi is, maar ook hoe de procedure van een aanvraag in zijn werk gaat en wat de kosten in Nederland, Europa en wereldwijd zijn.

Wat is een patent?

Een patent is een exclusief recht op een uitvinding, technisch product of proces. Er moet aan vier eisen worden voldaan voordat iets octrooieerbaar is. Deze vier eisen staan in de Rijksoctrooiwet en zijn:

1. uitvinding
2. nieuwheid
3. uitvinderswerkzaamheid
4. industrieel toepasbaar

In Nederland heerst de opvatting dat een octrooi niet altijd kan voorkomen dat men jouw uitvinding, product of proces gaat namaken, maar dat jouw octrooi wel een goede stok is om mee te slaan. Hiermee bedoelen we dat een advocaat de partij met grotere kans op succes kan aanspreken op namaken als je jouw uitvinding zo goed mogelijk juridisch hebt laten beschrijven door een octrooigemachtigde.

Als die beschrijving rammelt, dan is het patent – of de stok om mee te slaan dus – stukken minder sterk.

 

Wat is het verschil tussen patent en octrooi?

Er bestaat geen verschil tussen patent en octrooi. Eigenlijk is patent een synoniem voor octrooi. Wanneer we de wet bestuderen komen we het woord patent eigenlijk nooit tegen en wordt enkel het woord octrooi gebruikt. In het Engels duidt men het aan als patent.

Wat is patentrecht?

Als je een uitvinding hebt gedaan die nieuw is waarbij sprake is van een verrassend element en industriële toepasbaarheid kan je hiervoor octrooi aanvragen volgens de Rijksoctrooiwet. We noemen dit een patentaanvraag of octrooiaanvraag. Hiermee zet je de procedure voor bescherming van jouw uitvinding in gang. Patentrecht is ingewikkeld en duur. Om te voorkomen dat de kosten te hoog oplopen wordt vaak een erkend bureau ingeschakeld.

Hoe kan je een patent aanvragen?

In dit artikel leggen we alles uit over patenten aanvragen. Hierbij volgen we natuurlijk de procedure zoals die geldt en behandelen we de Nederlandse octrooiverleningsprocedure en de Europese octrooiprocedure. De Nederlandse procedure om octrooien aan te vragen is een vereenvoudigde versie van de Europese procedure.

Na het lezen van dit artikel weet je hoe je je octrooi kunt indienen volgens de juiste procedure.

Hoe gaat een patent procedure in zijn werk?

We kennen verschillende octrooiprocedures. De Nederlandse procedure uit artikel 24 tot 39 Rijksoctrooiwet en de procedure uit het Europees Octrooiverdrag. Beide procedures voor octrooi aanvragen in Nederland en Europa worden hieronder besproken.

Nederlandse patent procedure

Voordat je begint kun je zelf uiteraard als in de patent databank kijken en opzoeken of jouw uitvinding als is vastgelegd. Octrooi controleren kan in Nederland online in de databank van Espacenet.

Europese patent procedure

De Europese patent procedure start in Rijswijk of München. Althans, een Europees octrooi wordt pas verleend nadat het Europees Octrooi Bureau (EOB) onderzocht heeft of de aanvraag voldoet aan de gestelde vormvoorschriften en materiële eisen. Deze procedure duurt langer dan de Nederlandse octrooi procedure en kent vier fases.

Hoe kan je octrooi aanvragen in Nederland?

De procedure voor het aanvragen van patenten in Nederland kent vijf stappen, te weten:

1. Octrooi aanvraag indienen
2. Verzoek onderzoek naar stand van de techniek
3. Uitgifte onderzoeksrapport
4. Eventueel herschrijven of aanpassen van de aanvraag
5. Verlening octrooi voor 20 jaar

En wist je dat we in Nederland op de vijfde plek staan als het gaat om patent aanvragen?

Uiteraard begint alles met het indienen van de octrooiaanvraag. Vervolgens moet je binnen 13 maanden een verzoek tot onderzoek naar de stand der techniek indienen. Doe je dit niet binnen dertien maanden na de aanvraag, dan vervalt deze.

Ongeveer zes tot negen maanden nadat je de octrooi aanvraag hebt ingediend ontvang je de onderzoeksresultaten en tot maximaal 2 maanden nadat de onderzoeksresultaten zijn uitgegeven kan je de aanvraag herschrijven of aanpassen.

Uiterlijk 18 maanden na de datum dat je jouw octrooi hebt ingediend wordt dit gepubliceerd in het Nederlandse octrooiregister. Daarna wordt het 20-jarig octrooi verleend.

Bron: rvo.nl

Hoe kan je patent aanvragen in Europa?

Het aanvragen van een octrooi in Europa is een ingewikkelder procedure die langer duurt dan de Nederlandse procedure.

De Europese patent procedure start in Rijswijk of München. Althans, een Europees octrooi wordt pas verleend nadat het Europees Octrooi Bureau (EOB) onderzocht heeft of de aanvraag voldoet aan de gestelde vormvoorschriften en materiële eisen. Deze procedure duurt langer dan de Nederlandse octrooi procedure en kent vier fases, te weten:

1. Indienen octrooiaanvraag
2. Toetsing
3. Verlening octrooi
4. Oppositie

Op het moment dat je een aanvraag voor een octrooi indient start de procedure. Vanaf dat moment zal de procedure tot het verlenen van het octrooi ongeveer 3 tot 4 jaar duren.

Hoe kan je internationaal patent aanvragen?

Eigenlijk bestaat er geen wereldwijd octrooi. We kennen het Verdrag tot Samenwerking inzake Octrooien (Patent Cooperation Treaty). Door dit PCT-verdrag kan je via één aanvraagprocedure wereldwijd patent aanvragen. Het is absoluut niet aan te raden om een internationaal patent aan te vragen voor alle landen in de wereld. Dit brengt veel te veel kosten met zich mee en is ook niet zinvol.

Tijdens en na de internationale patent aanvraag kan je onderzoeken in welke landen registratie verstandig is. Hiervoor heb je 30 maanden de tijd. Dat wordt als een groot voordeel van deze procedure gezien ten opzicht van de Europese of Nederlandse octrooiprocedure.

Kan je zelf je patent indienen?

Uiteraard kan je zelf het octrooi aanvragen. Dit doe je bij het Octrooicentrum Nederland. Maar omdat het octrooi een juridisch document is vereist het veel juridische kennis. Dit brengt kosten met zich mee, maar zorgt er wel voor dat je meer slagkracht hebt als iemand inbreuk maakt op jouw octrooi. Als het juridische document achter jouw octrooi niet goed in elkaar zit omdat je het zelf hebt opgesteld en daarna zelf jouw octrooi hebt aangevraagd loop je het risico dat je jouw octrooi kwijtraakt.

Waarop kun je een octrooi aanvragen?

Zoals eerder gezegd, kun je een aanvraag voor je patent doen als iets een uitvinding is, die nieuw, inventief en vatbaar voor industriële toepassing is. Dit zijn de vier eisen en daarmee antwoorden op de vraag of iets octrooieerbaar is.

Patent product

Je kunt octrooien aanvragen op een uitvinding, proces of product. Dit is zeer gangbaar en elke week worden octrooien uitgegeven op producten. Om een product vast te leggen kan je de Nederlandse, Europese of internationale octrooiprocedure volgen.

Idee

Het aanvragen van patenten op een idee is niet mogelijk. Je moet het idee uitwerken. Pas als je jouw idee hebt uitgewerkt noemen we het een vinding en kan je onderzoeken of je het wilt beschermen met een octrooi.

Merknaam

Vaak ontstaat verwarring over het beschermen van de merknaam. Mensen denken bij intellectueel eigendom altijd het eerst aan patenten en daarom komt het voor dat mensen denken dat ze octrooien moeten aanvragen als ze hun merknaam willen beschermen. Dat is niet het geval. Een merknaam bescherm je via het merkenrecht.

Kleding

Kleding bescherm je niet via een octrooi of patent. Als ontwerper moet je je richten tot het BBIE voor het registreren van jouw tekening of model. De duur van een model is vijf jaar en dit kan je vier keer verlengen voor een periode van vijf jaar. Dat brengt de geldigheidsduur van een model of tekening op 25 jaar.

App

Patent op een app is vrijwel onmogelijk. Als je een idee hebt om een app te ontwikkelen, dan kan je dat idee om te beginnen al niet vastleggen zoals je hierboven kon lezen. Ook als je dit idee verder uitwerkt zal je eigenlijk nooit patent krijgen. Enige mogelijkheid is om de techniek achter de app te beschermen als deze nog nergens eerder is gebruikt of vastgelegd.

Bedrijfsnaam

Een bedrijfsnaam kan je niet patenteren. Als je jouw bedrijfsnaam wilt beschermen moet je het laten vastleggen via het merkenrecht.

Ontwerp

Een ontwerp heeft betrekking op het uiterlijk van een gebruiksvoorwerp. Daarom is het aanvragen van patenten op een ontwerp niet mogelijk en moet je hiervoor kijken naar tekeningen- of modellenrecht.

Logo

Een logo is alleen te beschermen via het merkenrecht. Het merkenrecht beschermt namelijk woord- en beeldmerken.

Spel

Een idee voor een nieuw spel is niet te beschermen. Dit zul je verder moeten uitwerken. Heb je jouw idee over een nieuw spel volledig uitgewerkt, dan is het wellicht mogelijk om dit spel te beschermen via het auteursrecht.

Software

Bescherming van software werd beheerst door auteursrecht en niet door octrooien. Toch komt het steeds meer voor dat nieuwe technologische ontwikkelingen bestaan door software en daarom is het nu mogelijk om patent op software aan te vragen.

Wat zijn de kosten voor patent aanvragen?

De kosten voor een patent zijn redelijk hoog, maar als het goed gebeurt wel de moeite waard. Want je kunt dan jouw product, uitvinding of verbetering aan een proces beschermen.

Zo kennen we de kosten die horen bij de aanvraag. Dit zijn de indieningstaks en het onderzoek naar de stand van de techniek. Daarnaast brengt het juridisch advies van een gemachtigde kosten met zich mee gedurende de procedure. Als het octrooi eenmaal is verleend moet je het ook instandhouden en brengt ook handhaving van het octrooi kosten met zich mee. De kosten van je patent vallen dus uiteen in vier delen:

• Indienen
• Octrooigemachtigde
• Instandhoudingskosten
• Handhaving

Hieronder geven we kort weer welke kosten dit zijn voor een patent in Nederland, Europa en internationaal.

Kosten patent aanvraag Nederland

De kosten voor het indienen van het octrooi in Nederland bestaan uit twee delen. Zo kennen we de indieningstaks van € 120,- en het verplichte onderzoek naar de stand der techniek van € 100,- of € 749,- als het gaat om een internationale aanvraag.

De kosten van de gemachtigde liggen tussen de € 2.000 en € 10.000 euro.

Jaar	Taks in euro	Boete in euro
1 tot en met 3	0	0
4e jaar	40	20
5e jaar	100	50
6e jaar	160	80
7e jaar	220	110
8e jaar	280	140
9e jaar	340	170
10e jaar	400	200
11e jaar	500	250
12e jaar	600	300
13e jaar	700	350
14e jaar	800	400
15e jaar	900	450
16e jaar	1.000	500
17e jaar	1.100	550
18e jaar	1.200	600
19e jaar	1.300	650
20e jaar	1.400	700
21e jaar	1.600	800
22e jaar	1.800	900
23e jaar	2.000	1.000
24e jaar	2.200	1.100
25e jaar	2.400	1.200
26e jaar	1.300	–

Bron: rvo.nl

 

De totale instandhoudingskosten komen hiermee na 25 jaar op € 23.340,-. Daarnaast horen bij instandhoudingskosten ook nog enkele taksen die kunnen oplopen tot ongeveer € 2.592,-.

Handhaving is verreweg het kostbaarst. Het is dan ook aan te raden om hiervoor een bedrag te reserveren. Als je een patentgemachtigde hebt ingeschakeld om het octrooi in te dienen is de kans op inbreuk vaak kleiner en de stok om mee te slaan harder als wel sprake is van inbreuk.

Volgens de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland zijn er ongeveer 140.000 patenten in Nederland, maar zijn er jaarlijks maar 25 octrooirechtzaken. Toch kunnen de kosten voor een dergelijke rechtszaak € 20.000 tot € 70.000 euro bedragen.

Kosten patent aanvraag Europa

De kosten voor het aanvragen van het patent in Europa liggen hoger dan die voor Nederland. Allereerst betaal je eenmalig de aanvraagkosten. Daarnaast komen de kosten van een gemachtigde. Hoe beter je jouw vinding voorbereid en uitwerkt, hoe minder uren de gemachtigde zal schrijven.

Desondanks kunnen de kosten voor een patentgemachtigde bij een Europese aanvraag variëren van € 25.000,- tot € 50.000,- euro.

Hoe meer landen je kiest om je patent te registreren, hoe hoger de instandhoudingstaksen zullen zijn.

Daarnaast moet je ook kosten betalen voor de vertaling door het EOB.

Kosten internationaal patent

De kosten voor internationaal patent aanvragen hebben voornamelijk te maken met het aantal landen waarin je jouw octrooi wilt laten gelden. Via de PCT-procedure kan je voor ongeveer € 4.000,- tot € 5.000,- per een octrooi laten gelden in heel veel landen. Vanaf het derde jaar gaan de kosten echter aanzienlijk omhoog.

Uiteraard komen bij een internationale aanvraag ook de kosten van de octrooigemachtigde kijken. Deze zullen starten bij € 20.000 euro en oplopen tot € 50.000 en € 100.000 euro voor de hele procedure.

Overigens moet je hierbij ook rekening houden met de vertalingen. De kosten daarvan zijn afhankelijk van het vertaalbureau.

Wat is de duur van een patent?

De duur van een Nederlands patent of octrooi is 20 jaar. Hoe lang de geldigheidsduur van het patent is, is mede afhankelijk van de instandhoudingskosten die je betaalt. Als je korter de instandhoudingstaksen betaalt is het octrooi korter geldig. Stop je met het betalen van de instandhoudingstaksen, dan stopt de geldigheid van jouw octrooi ook.

Hoe kan je een patent verlengen?

Je patent verlengen gaat automatisch als je de instandhoudingstaks betaalt. Je kunt de duur van het octrooi na 20 jaar niet verlengen.

Hoe kan je een patent kopen en verkopen?

Zodra je een patent hebt op jouw product kan je dit te gelde gaan maken door de producten te verkopen. Maar je kan er ook voor kiezen om jouw octrooi te verkopen. Of je kunt een bestaand octrooi kopen als je dat wilt. Naast kopen of verkopen komen licenties ook regelmatig voor.

Octrooilicentie

Door een licentie wordt van de octrooihouder de bevoegdheid verkregen handeling te verrichten, die volgens artikel 53 ROW aan anderen dan hem niet vrijstaan.

Door een licentie kunnen andere partijen jouw producten verkopen en kun je hierdoor verdienen aan markten die je anders niet zou kunnen bedienen.

Zoals gezegd is de verkoop van een octrooi of patent ook mogelijk. Hiervoor wordt vaak gekozen als men wereldwijd handel wil drijven. Je verkoopt een patent aan een partij die het vervolgens mag maken. Dit kan bijvoorbeeld exclusief in een ander land of werelddeel.

Licentieovereenkomst

De licentieovereenkomst is een manier om de licentie te verkrijgen, net als het testament. Om ervoor te zorgen dat de licentie aan derden kan worden tegengeworpen, moet deze worden ingeschreven in het register van het Nederlands Octrooicentrum of het EOB. De licentieovereenkomst geldt in principe voor de gehele looptijd van het octrooi, tenzij uit de overeenkomst anders blijkt.

Wat kun je doen bij octrooi inbreuk?

Bij octrooi inbreuk biedt het octrooirecht een stok om mee te slaan zeggen advocaten en juristen vaak. Zij bedoelen hiermee dat je een uitvinding nog zo goed kunt vastleggen en beschermen, inbreuk zal toch wel plaatsvinden. Maar als je dan een goed opgesteld octrooi hebt, maak je een goede kans om dit verbodsrecht te gebruiken.

Het octrooi biedt dus de mogelijkheid om anderen te verbieden dit commercieel uit te buiten. Zo kunnen andere partijen het niet meer vervaardigen, in het verkeer brengen, verder verkopen, verhuren, aanbieden of invoeren. Doen zij dit toch, dan kun je via een rechtszaak eisen dat zij dit staken, maar je kunt ook een schadevergoeding vorderen.

Voorbeeld

Het bekendste voorbeeld van een octrooi in Nederland is wellicht het patent op beschuit. Maar hoe begon het, wat was de casus?

Beschuit

Theo Tempels kwam eind jaren negentig met een geniale ingeving en werkte die uit. Een inkeping in beschuitjes zodat deze niet breken als je een beschuit uit de verpakking tilt. In 1999 dient Theo de octrooiaanvraag in met de schetsen. Een jaar later verkreeg hij het octrooi op beschuit.

 

 

Beeld: Theo Tempels

Enthousiast als de heer Tempels is gaat hij met zijn idee bij Bolletje langs om het te verkopen.

Van de technisch directeur van dat moment krijgt hij nul op rekest met de mededeling dat klanten dat helemaal niet willen. Continental Bakeries lijkt aanvankelijk wel wat te zien in de vinding en maakt een proefversie, maar besluit dan toch tot afwijzing.

Een eerlijk en geliefd Hollands bedrijf blijkt in 2002 in een keer niet zo aardig meer als blijkt dat ze middels een persbericht mededelen dat ze een innovatieve beschuit presenteren met een inkeping.

Tempels neemt contact op met Bolletje, maar wordt wederom naar huis gestuurd. Daarom besluit de heer Tempels de media op te zoeken, maar daar is Bolletje niet van gediend en daarom spant het een kort geding aan tegen de heer Tempels. Bolletje is boos en vordert een dwangsom van 100.000 euro per keer dat Tempels zich negatief uitlaat over het bedrijf. Ook geeft het bedrijf aan dat het octrooi nooit stand zal houden. De rechter is het hier niet mee eens en vindt dat Tempels een geldig octrooi op beschuit met inkeping heeft.

Na deze zaak wil Bolletje het octrooi kopen van Tempels. Dit gaat niet door, maar Bolletje krijgt na mediation een licentie. Vanaf dat moment krijgt Tempels een vast bedrag per beschuitrol.

Overigens verloopt zijn octrooi in juni 2019, 20 jaar na het indienen ervan, en kan hij dit niet verlengen.

Wat moet je weten over octrooien in Nederland?

Het is redelijk eenvoudig om octrooien in Nederland aan te vragen. Allereerst is het belangrijk om zelf alles te checken en te onderzoeken. Na dit controleren van andere octrooien heb je een goed beeld of jouw uitvinding octrooieerbaar is. Vervolgens kan je naar een bureau of gemachtigde om te bekijken hoe deze de hele aanvraag kunnen begeleiden zodat je jouw uitvinding het beste kunt beschermen.

En is inbreuk gepleegd op jouw octrooirecht, laat je dan bijstaan door een advocaat.