Portretmerk
Wat is een portretmerk?
Een portretmerk is een merk dat bestaat uit een portretfoto. Het heeft niets te maken met portretrecht, maar is een van de soorten merken die we kennen binnen het merkenrecht.
Bijzonder is de weigering van het portretmerk van Jan Smit terwijl andere gezichten wel werden geaccepteerd als merk.
Portretmerken zijn een relatief nieuw fenomeen en in eerste instantie werden de merkaanvragen hiervoor van Maartje Verhoef met als mooie merkhouder “Giraffen houden van Wodka”, Yasmin Wijnaldum en Rozanne Verduin geweigerd, maar na het voeren van verweer tegen deze weigering werden de merken gewoon ingeschreven.
Wat is het verschil tussen portretrecht en een portretmerk?
Het verschil tussen portretrecht en een portretmerk ligt in de aard van de rechten en de manier waarop ze worden gebruikt. Zo valt het portrecht in Nederland onder het auteursrecht. Het is daarmee een recht dat betrekking heeft op het gebruik van iemands beeltenis, zoals foto’s, schilderijen of andere afbeeldingen waarop iemand herkenbaar is afgebeeld.
Portretrecht beschermt de geportretteerde persoon tegen ongeoorloofd gebruik van hun beeltenis.
Een portretmerk, daarentegen, is een type merk dat de beeltenis van een persoon, meestal een beroemdheid of een fictief personage, als logo of symbool gebruikt om hun waren of diensten te onderscheiden van dat van andere aanbieders. Net als een merknaam of logo, maar dan met het portret van iemand.
Portretmerken worden aangevraagd als merk om exclusief gebruik en bescherming van de beeltenis voor commerciële doeleinden te waarborgen. In tegenstelling tot portretrecht, dat betrekking heeft op de algemene bescherming van de beeltenis van een persoon, biedt een portretmerk specifieke bescherming voor het gebruik van de beeltenis in de context van marketing, branding en commerciële doeleinden.
Samenvattend houdt dit in dat portretrecht bescherming biedt aan de geportretteerde persoon tegen ongeoorloofd gebruik van hun beeltenis, terwijl een portretmerk een specifiek soort merkregistratie is dat wordt geregistreerd voor commercieel gebruik en marketingdoeleinden.
Waarom kan een portretmerk geweigerd worden?
In eerste instantie oordeelde het merkenbureau dat een enkele realistische weergave van een hoofd van een persoon geen onderscheidend vermogen heeft met betrekking tot de diensten waarvoor het was aangevraagd en dus niet als merk kon dienen. Om die reden werd het geweigerd.
Een gezicht is uniek, zou je zeggen,maar dat betekent niet meteen dat de consument weet welke producten of diensten worden geleverd onder het merk en daarmee wordt dus niet direct voldaan aan de absolute gronden.
Ook werd geoordeeld dat de merken beschrijvend zijn en niet kon worden aangetoond dat de merken onderscheidend vermogen hadden verkregen door gebruik ervan.
Waarom kunnen portretmerken nu wel geregistreerd worden?
Een portretmerk kan gewoon als merk geregistreerd worden. Gelukkig werd de merkregistratie uiteindelijk dan ook gewoon toegestaan. Het EUIPO en BOIP zijn helaas veel te vaak super subjectief in hun beoordelingen en daarom werd de weigering door de Kamer van Beroep van tafel geveegd.
Terecht ook, want een realistische weergave van een persoon, als portret dus, en daarmee aangevraagd als portret merk is helemaal niet beschrijvend. Ook niet als het gaat om diensten van modellen.
Maar als een gezicht kan worden gezien als een “face in the crowd” oftewel een gezicht als vele andere, dan mist het onderscheidend vermogen. Om die reden is het portretmerk van Jan Smit geweigerd in de EU. Overigens zou het merk in de Benelux vrijwel zeker onderscheidend genoeg zijn, omdat men hier Jan Smit wel degelijk kan herkennen en dus als merk kan zien.
