Wat is een collectief merk?
Collectieve merken dienen niet om producten en/of diensten van een bepaalde organisatie van de producten en/of diensten van andere partijen te onderscheiden. De vereniging is merkhouder van het collectieve merk. Dit soort merk maakt het voor leden van een vereniging mogelijk om aan te tonen dat de producten of diensten van hen afkomstig zijn.
Het merk kan bijvoorbeeld worden gebruikt door producenten van voedingsmiddelen uit een bepaalde streek. Een collectief merk kan dus geografisch bepaald zijn.
Wat is de functie van een collectief merk?
Artikel 2.34 lid 1 BVIE (Benelux-Verdrag Intellectuele Eigendom) stelt het volgende: ‘Een collectief merk zijn alle tekens, die aldus bij het depot worden aangeduid en die dienen om één of meer gemeenschappelijke kenmerken te onderscheiden van waren afkomstig van of diensten verleend door verschillende ondernemingen, die het merk onder toezicht van de houder gebruiken’. Net als het individuele merk wordt ook een collectief merk aan verschillende regels onderworpen. Waar een individueel merk ter bescherming van het intellectueel eigendom dient, dient een collectief merk ter bescherming van de waren of diensten én de consument.
Voorbeelden van collectieve merken
Een collectief merk is een merk dat een bepaalde kwaliteitsgarantie voor waren of diensten betekent. Het toont bijvoorbeeld aan dat het product op basis van eerlijke handel is vervaardigd, of dat het op diervriendelijke wijze tot stand is gekomen. Daarom worden dit soort merken ook wel keurmerken genoemd. Bekende collectieve merken zijn Beter Leven, MSC en PlanetProof. Die laatste garandeert bijvoorbeeld dat bepaalde goederen duurzaam zijn geproduceerd en daardoor beter zijn voor het klimaat. Het MSC-keurmerk vertelt ons dat visproducten op duurzame manieren zijn gevangen.
Hoe een keurmerk ook een marketingmiddel kan zijn
Een collectief merk bestaat niet om het soort product of dienst, maar eigenschappen daarvan aan te duiden. Meestal ligt de focus bij dit soort merken op veiligheid, milieuvriendelijkheid of biologische vervaardiging. De vereniging die besluit dit merk te registreren, moet deze facetten waarborgen. Alle leden van die vereniging moeten het merk kunnen voeren. Behalve ter bescherming van waren én van de consument is een collectief merk ook nog eens een slim marketingmiddel. Het geeft de consument immers een gevoel van vertrouwen en nemen onzekerheid weg.
Het verschil tussen een collectief merk en een certificeringsmerk
Er bestaan drie verschillende soorten merken: het individuele merk, het collectieve merk en een certificeringsmerk. Vaak bestaat er verwarring over het verschil tussen de laatste twee. Toch bestaat er een duidelijk verschil. Een collectief merk geeft aan dat de producten en diensten die dit merk beschermt, afkomstig zijn van de leden van een bepaalde vereniging. Een certificeringsmerk vertelt je echter dat goederen of diensten aan bepaalde kenmerken voldoen. Daarbij kun je denken aan een duurzaamheids- of een biolabel.
Hoe kun je een collectief merk registreren?
De depotvereisten voor merkregistratie zijn hetzelfde als bij een individueel merk. Aanvraag van merkbescherming van een collectief merk start eveneens met een aanvraag, waarin je de volgende informatie moet opnemen:
- Naam en adres van de deposant
- Indien van toepassing: naam en adres van de gemachtigde
- Het merk
- Gebruiksreglement
- Omschrijving van producten en/of diensten en indeling in klassen
- Aanduiding van het soort merk (woordmerk, beeldmerk etc.).
- De gegevens van een depot in het buitenland, indien je voorrang inroept op basis hiervan
- Handtekening van deposant of gemachtigde
Voor een collectief merk geldt bovendien nog een extra vereiste die niet geldt bij andere soorten merken. Het reglement op het gebruik en het toezicht van het merk dient te worden toegevoegd.
Hoe werkt de merkregistratie procedure voor merken als deze?
Na de ontvangst van je aanvraag voor bescherming van een collectief merk worden de absolute gronden en de formele vereisten getoetst. Is dit in orde, dan vindt publicatie in het Merkenregister plaats. Daarna start de bezwaarperiode. Wordt er geen oppositie ingediend, dan wordt het merk ingeschreven en krijg je 10 jaar bescherming.
Nationale of internationale inschrijving
Een collectief merk kun je in de Benelux inschrijven, maar ook internationale registratie behoort tot de mogelijkheden. De lidstaten van de Europese Unie maken dit mogelijk. Waar je je merk inschrijft, is afhankelijk van de reikwijdte ervan en de toekomstige ambities van de vereniging. Het is daarbij wel belangrijk om te onthouden dat een collectief merk de houder ervan niet het recht geeft om een derde het gebruik ervan in het economische verkeer te verbieden, mits dit eerlijk gebeurt.
