Wat is een beschrijvende handelsnaam?
Een beschrijvende handelsnaam geeft direct aan welke producten of diensten worden geleverd door de betreffende organisatie. Voorbeelden van beschrijvende handelsnamen zijn Thuisbezorgd en Cheaptickets.nl.
Gebruik van dergelijke namen kan uiteindelijk wel tot bescherming ervan leiden doordat zij frequent gebruikt worden door één en dezelfde organisatie. Binnen het merkenrecht kunnen dergelijke namen bescherming krijgen door middel van inburgering. Dit geldt binnen het handelsnaamrecht sinds uitspraken in 2021 ook.
Kan een beschrijvende handelsnaam bescherming bieden?
Een handelsnaam biedt bescherming tegen verwarring en misleiding. Artikel 5 van de Handelsnaamwet is hierin de basis voor het verbod op veroorzaken van verwarring door het gebruiken van een naam die al door een ander gevoerd wordt of die slechts beperkt afwijkt van de handelsnaam van een ander.
Belangrijk om te beseffen is dat je geen bescherming krijgt door inschrijving van de handelsnaam bij de KvK, maar door gebruik ervan in het verkeer.
Een beschrijvende handelsnaam kan bescherming bieden als sprake kan zijn van verwarringsgevaar, maar hiervoor zal in de meeste gevallen inburgering van de handelsnaam nodig zijn en dat is niet zomaar het geval, blijkt uit de zaak Dairy Partners.
Kan een beschrijvende handelsnaam als merk uitkomst bieden?
Een volledig beschrijvende handelsnaam kan bescherming bieden, maar de beschermingsomvang hierbij is dan wel smaller dan bij onderscheidende namen.
Waar het merkenrecht bescherming van beschrijvende namen uitsluit, biedt artikel 1 van de Handelsnaamwet deze beperking niet: Onder handelsnaam verstaat deze wet de naam waaronder een onderneming wordt gedreven.
De wetgever spreekt hier alleen over namen en dus niet het vereiste van onderscheidend vermogen. Toch is inmiddels uit diverse rechtszaken duidelijk dat bescherming van volledig beschrijvende handelsnamen erg beperkt zal zijn en de handelsnaamwet op die grond dus iets verouderd lijkt. Niet zo gek op zich, met een wet uit 1912. Destijds was je als bedrijf voornamelijk actief in je eigen regio en niet direct landelijk. Met de komst van het internet is die gedachte achterhaald en hebben juist de meeste bedrijven meer dan lokale dekking.
Hierdoor moet van geval tot geval worden beoordeeld of sprake kan zijn van verwarringsgevaar als de handelsnaam beschrijvend is.
Om te kunnen beoordelen of een handelsnaam meer dan lokale bescherming biedt, moet voor een groot deel worden gekeken naar de aard van de onderneming en de plaats van vestiging. Een café met een website die probeert landelijke bereik te verkrijgen, zal gezien de aard van de onderneming toch alleen lokale bescherming geniet. Immers bedient horeca voornamelijk klanten binnen de eigen gemeente. Anders is dat bij websites als TheFork, het vroegere iens.nl
Ook voor thuiszorg organisaties geldt dat hun bescherming lokaal bepaald is en dus zeer beperkt tot eigen dorp, stad of maximaal de eigen regio. Anders wordt dit als de handelsnaam als merk geregistreerd wordt.
Enkele voorbeelden van beschrijvende handelsnamen
Thuisbezorgd.nl is wellicht het bekendste voorbeeld van een beschrijvende naam. Toen een snackbar onenigheid kreeg met het platform en vervolgens de website thuisbezorgen.nl startte, volgde een rechtszaak. Hierbij werd Thuisbezord.nl in het gelijk gesteld. Er werd geoordeeld dat beide namen maar zeer beperkt van elkaar afwijken en dat de diensten sterk aan elkaar verwant zijn, waardoor de kans op verwarring bestaat. Daarnaast werd aangegeven dat het beperkte onderscheidend vermogen van de bedrijfsnaam niet uitmaakt, omdat dit binnen het handelsnaamrecht geen vereiste is.
Voorbeeld van een zaak over een zuiver beschrijvende handelsnaam waarbij anders geoordeeld werd, is die tussen Mister Jobs en Mr. Jobs. Mister Jobs is actief in de Randstad en Mr. Jobs biedt zijn diensten aan in Noord-Brabant en Limburg. De websites van beide organisaties verschillen dusdanig van elkaar dat geen verwarring ontstaat op dit gebied. Daarnaast richt de ene partij zich op hoger opgeleiden in de IT en de andere op lager opgeleiden in de bouwsector.
Tot slot oordeelt de rechtbank dat Mr. en Mister verschillend geschreven worden en dat de beschermingsomvang beperkt is omdat het dus volledig beschrijvende handelsnamen zijn.
Op basis hiervan wordt beoordeeld dat geen sprake is van verwarringsgevaar en beide handelsnamen naast elkaar kunnen bestaan.
In de zaak van lampenlicht.nl tegen lampenlichtshop.nl en lampenlichthal.nl bleek ook dat hun handelsnaam te beschrijvend is om succesvol te kunnen optreden. Merkhouder QLF Brands en Lamp en Licht Online B.V. vorderden staking van inbreuk op hun merk en handelsnaam. Daarnaast werd overdracht van de domeinnamen gevorderd die Goodstore en Unicorn bezitten.
Daarnaast stelde Goodstore dat het merk lampenlicht nietig moest worden verklaard als er al sprake was van merkinbreuk.
De rechter ging niet mee in de vordering van QLF Brands en Lamp en Licht Online B.V. omdat het puur beschrijvende handelsnaam betreft en het merk weliswaar is ingeschreven, maar dit puur komt door het onderscheidende beeldelement wat is toegevoegd.
Ondanks dat het vereiste van onderscheidend vermogen binnen handelsnaamrecht niet geldt, is inmiddels duidelijk dat de bescherming zeer gering kan zijn als de handelsnaam beschrijvend is. Mooie is ook dat de rechter aangaf dat de consument inmiddels wel bekend is met beschrijvende handelsnamen en domeinnamen, omdat deze beter vindbaar zijn in Google en dat consumenten bij dergelijke domeinnamen niet snel zullen denken dat ze van dezelfde organisatie zijn.
En hier won de beschrijvende naam
In de zaak van NEXT FATFREE CLINICS tegen FIRST FATFREEZE CLINICS won die eerste partij. Hierbij werd aangegeven dat verwarringsgevaar van beschrijvende handelsnamen op internet niet snel wordt aangenomen, omdat mensen hier online aangewend zijn, maar dat hier in dit geval wel sprake van is. De namen bestaan allebei uit drie woorden, waarvan er twee gelijk zijn en ook werden de namen met sterk gelijkende logo’s getoond: een ijskristal.
Daarnaast komen de begrippen FIRST en NEXT overeen dat het publiek zou kunnen denken dat het om vestigingen van dezelfde aanbieder gaat die bijvoorbeeld na elkaar zijn geopend.
Lastige voor de verliezer is ook dat er een verbod ligt op gebruik van de domeinnaam voor Amsterdam, maar waarschijnlijk kiezen ze dan voor de vestiging in Amsterdam een andere domeinnaam die – hopelijk – wel voldoende afwijkt.
Zo zie je maar dat beschrijvende handelsnamen dus inderdaad bescherming kunnen bieden.
